بحران خشكسالی به یخچال ها رسید
حیوان خانگی بگیر: تهرانپلاس- تصاویر هولناكی از وقوع سیل در شهرستان گزنك در منطقه لاریجان استان مازندران در فضای مجازی انتشار یافته است؛ سیلی كه علت وقوع آن برخلاف سایر سیل ها باران نیست، بلكه به خاطر فروریختن بی سابقه و عظیم توده یخ در دره یخار در ضلع شمال شرقی كوه دماوند اتفاق افتاده است.
«حادثه سیل در شهرستان گزنك در سال های اخیر بی سابقه است و خسارت فراوانی به باغات و جاده ها اطراف بخصوص گزنك وارد كرده است» این را سرهنگ مسلم آهنگری، فرمانده یگان حفاظت استان مازندران گفته است.
به گفته وی با آب شدن یخچال چندین ساله «یخار» دماوند، خسارات بی شمار به محیط زیست وارد شده و باعث فرسایش خاك منطقه شده است.
حالا بعضی می گویند این تنها آغاز كار است و باید منتظر حوادث مشابهی از این دست باشیم.
** نسبت به وقوع سیل های یخچالی اخطار داده ایم
دكتر نعمت الله كریمی، مدیر گروه منابع آب مؤسسه تحقیقات آب در گفت و گو با ایرنا پلاس در مورد فروریختن این توده عظیم یخ در دماوند می گوید: این اولین بار نیست كه این اتفاق افتاده و ما مشابه این حادثه را در منطقه كلاردشت داشته ایم و سیل هایی را كه از یخچال ها منشأ گرفته اند، شاهد بوده ایم.
وی بابیان اینكه برای بررسی علت اتفاقی كه در دماوند افتاده است نیازمند مطالعه میدانی و تحقیقات هستیم افزود: آب شدن یخچال دلایل مختلفی دارد. معمولاً یخچال ها ساختاری كاسه مانند دارند. وقتی یخ های داخل این كاسه آغاز به ذوب شدن بر اثر عواملی مانند باران شدید یا گرمای شدید هوا می كند، ناگهان حجم زیادی از یخ، آب می گردد. دیگر این ساختار كاسه مانند توان تحمل این حجم بالای آب را ندارد و اتفاقی شبیه شكست سد رخ می دهد.
«در اثر این شكست، حجم خیلی زیادی از آب رها شده و تبدیل به سیلاب می گردد. این سیل كه به سیلاب واریزه ای معروف است، به دلیل شیب بسیار زیاد در محل جاری شدن، بسیار خطرناك می باشد. این سیلاب ها معمولاً در مناطق دور از جوامع روستایی و شهری رخ می دهد، اما چنانچه در این مناطق رخ بدهد، به جهت قدرت تخریب بالا، خسارت جانی و مالی بسیار زیادی به همراه خواهد داشت.»
** یخچال ها بیمارند
مدیر گروه منابع آب مؤسسه تحقیقات آب با اشاره به اینكه از قبل در مورد احتمال چنین رخدادهایی اخطار داده ایم اظهار داشت: هنگامی كه مشابه این اتفاق در دره سه هزار منطقه كلاردشت افتاد، ما اخطار دادیم كه با عنایت به تغییرات اقلیمی و كم شدن میزان بارش برف در سال های آینده باید منتظر سیل های مشابه باشیم.
كریمی بابیان اینكه ذوب شدید و ناگهانی یخچال ها یك علامت است اظهار داشت: این اتفاق یعنی یخچال های ما بیمارند، حجم عظیمی ذخایر یخ خویش را از دست داده اند و به انتهای خودشان نزدیك می شوند. برآوردهای ما نشان داده است با ادامه وضعیت فعلی در چهل تا پنجاه سال آینده دیگر یخچالی نخواهیم داشت.
** آخر عمر یخچال ها در 50 سال آینده
وی توضیح می دهد: بررسی های ما نشان داده است كه در دره یخچالی علم كوه كه بزرگ ترین یخچال های ایران را در خود جای داده است، هر سال به صورت متوسط یك متر از ضخامت یخچال ها كم می گردد. ضخامت یخچال در این مناطق 50 متر است یعنی 50 متر یخ آنجا ذخیره شده است. به صورت میانگین اگر سالی یك متر از ضخامت آن كم می شود، با ادامه روند فعلی تا چهل، پنجاه سال آینده ما حتی یك یخچال نداریم.
به گفته وی جابجایی فصل ها بیشترین تأثیر را روی یخچال ها می گذارد. چراكه معمولاً یخچال ها، كاركردشان به این صورت است كه در زمستان، برف در آنجا ذخیره و تبدیل به یخ می گردد كه اصطلاحاً به آن «تغذیه یخچال» می گویند. اتفاقی كه افتاده این است كه بارندگی در فصل زمستان كم شده و بارش ها به سمت بهار رفته است. در فصل بهار هم چون هوا گرم است، بارش به صورت باران است و چون یخچال ها تغذیه نمی شوند كم كم ذوب خواهند شد.
**انسان و تغییرات اقلیم، قاتل یخچال
مدیر گروه منابع آب مؤسسه تحقیقات آب در پاسخ به این سؤال كه برای نجات یخچال ها چه می توان كرد اظهار داشت: هم اكنون برخی كشورها در فاز تحقیقاتی از دستگاه هایی برای تولید برف و افزایش ذخایر یخچال ها استفاده می نمایند، اما این كار عملاً هم به آب زیادی نیاز دارد، هم پرهزینه است و هم فعلاً در مرحله مطالعاتی است.
وی بابیان اینكه عامل انسانی هم به شكلی به نابودی یخچال ها دامن زده است ادامه می دهد: تا كمی پیش از این، كسی اسم علم كوه را نشنیده و كمتر كوهنوردی به آن صعود كرده بود. اما حالا خیلی از گروه های كوه نوردی، حتی غیرحرفه ای ها هم هستند كه به آنجا می روند. زمانی قرار بر این شد تا این مناطق محافظت شده به حساب آیند و ممنوعیت هایی برای تردد در آن تولید كنند. چون تردد بیش از اندازه در این مناطق به شدت به محیط زیست بكر آن آسیب می زند.
«با این وجود، بخش عمده وضعیت كنونی یخچال ها، مربوط به تغییرات آب و هوایی است و كاری هم نمی توان كرد. بزرگ ترین یخچال هایی كه در كشورهایی مثل آلاسكا، آمریكا و یا حتی كشورهایی مثل قرقیزستان هستند هم وضعیتی مشابه دارند. تنها كاری كه می گردد انجام داد این است كه اجازه ندهیم بیشتر از این تخریب شود.»
نابودی یخچال های طبیعی علاوه بر اثرات كوتاه مدتی مانند سیل های مخرب، اثرات بلندمدت هم برجا خواهد گذشت كه كریمی در مورد آن می گوید: در اطراف محیط های یخچالی، برخی گونه های جانوری و گیاهی وجود دارد كه مخصوص این مناطق است و مشابه آن را در هیچ محیط دیگری نمی توان یافت. اگر این یخچال نابود شود تمام این گونه ها از بین می روند.
«نكته دیگر این است كه یخچال ها در اطراف خود اقلیم های كوچكی تشكیل می دهند كه با نابودی یخچال ها این اقلیم ها هم دوام نمی آورد. از جانب دیگر، خیلی از رودخانه های ما كه از كوه هایی مانند تخت سلیمان، دماوند، زردكوه و سبلان سرچشمه می گیرد، مستقیماً از خود یخچال تغذیه می شوند كه با اتمام ذخیره یخچال ها این رودخانه ها خشك خواهند شد.
گزارش از حسین جمشیدیان
**اداره كل اخبار چندرسانه ای**ایرناپلاس**
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب