سرنوشت تلخ حیوانات آزمایشگاهی
به گزارش حیوان خانگی بگیر وقتی استادش می خواهد یكی از موش های آزمایشگاهی را بُكشد، جا می خورد اما در نخستین تجربه اش با حیوانات باید چنین كاری را انجام می داد چونكه همه پژوهشگران پس از انجام آزمایش روی حیوانات باید آنها را از بین ببرند.
نخستین تجربه اش با حیوانات در مقطع كارشناسی اتفاق افتاده است. دوره كوتاهی آموزش می بیند كه جزء واحدهای درسی به حساب نمی آمده است. اما وضعیت در مقطع كارشناسی ارشد فرق می كند و یك واحد درسی كار با حیوانات آزمایشگاهی وجود دارد كه همه دانشجویان باید آنرا بگذرانند.
او به شرطی حاضر می شود تجربیاتش را با ایسنا به اشتراك بگذارد كه اسمش آورده نشود.
از طریق یكی از استادان دانشگاه شرایطی فراهم می شود تا وی در مقطع كارشناسی به یك مركز نگهداری از حیوانات رجوع كند و كار با موش را یاد بگیرد: «زمانی كه تعداد موش ها زیاد است و باید از آنها نمونه خون گرفته شود، كار را سخت می كند، چونكه باید به آنها رسیدگی هم بشود و این یكی از سخت ترین تجربه هایم بوده است. بهترین اتفاق، زمانی می افتد كه نمونه گیری از موش ها تمام می شود.»
این پژوهشگر، دردناك ترین تجربه اش را در مقطع كارشناسی ارشد گذرانده است؛ زمانی كه باید واحد كارگاه های آزمایشگاهی را پشت سر می گذاشته. او با یك خوكچه هندی كار می كرده: «در آن مقطع تعداد دانشجویان زیاد و تعداد حیوانات آزمایشگاهی كم بود. اولین قدم برای كار كردن با یك حیوان آزمایشگاهی، مهار كردن آن است. حیوان در فرایند ای كه همه دانشجویان می خواستند آنرا مهار كنند، صدمه دیده بود و دیدن حیوانی كه صدمه دیده، صحنه آزاردهنده ای بود.»
بسیاری از كسانی كه وارد آزمایشگاه می شوند تا با حیوانات كار كنند، تجربه كافی ندارند. خود او هم زمانی كه دوره طرحش را می گذرانده از تجربه قدیمی ترها بهره برده و پس از آن مسئولیت كامل قفس ها را بر عهده گرفته است.
او اعتقاد دارد استانداردهای نگهداری یا برخورد با حیوانات آزمایشگاهی به افرادی كه از حیوانات استفاده می نمایند، بستگی دارد: «با توجه به تجربه هایی كه در مقاطع مختلف كارشناسی و كارشناسی ارشد داشتم یا زمانی كه طرحم را می گذراندم، مركز نگهداری از حیوانات، ساختمانی جدا از ساختمان اصلی بخش های مختلف است و تلاش می شود دمای مناسب برای نگهداری حیوانات یا روشنایی و خاموشی به منظور زندگی آنها رعایت شود اما خدمات تمیز كردن قفس حیوانات به بخش هایی كه از حیوانات استفاده می نمایند، بستگی دارد. در واقع استاندارد را افرادی كه با حیوانات كار می كنند، رعایت می كنند. امكان دارد استانداردهای تعریف شده ای باشد اما یك بخش آنرا كمتر رعایت می كند و بخش دیگری آنرا مو به مو پیش می برد. بعضی از پژوهشگرها هنگام كار با حیوانات، مسائل بسیاری را در نظر می گیرند و برای برخی دیگر هم اهمیت چندانی ندارد».
حیوانات آزمایشگاهی بسته به جنس و وزن، قیمت های متفاوتی دارند. برای مثال قیمت هر موش «رَت» كه دومین حیوان آزمایشگاهی به حساب می آید، ۲۵ هزار تومان است و می توان آنرا از انیستیتو پاستور ایران خرید اما برای تهیه هر حیوان باید از یك هفته قبل تعداد، نوع، جنسیت و وزن آنرا سفارش داد. موش هایی كه برای آزمایش استفاده می شوند، كاملا پرورشی هستند. برخی پژوهشگران آزمایشاتشان را روی موش و برخی دیگر روی حیوانات دیگر مثل خرگوش و خوكچه هندی انجام می دهند. یك پژوهشگر می تواند این حیوانات را به تعدادی كه برای مطالعات خود نیاز دارد، خریداری و استفاده نماید.
وقتی كه یك پژوهشگر كارش با یك حیوان تمام می شود، اجساد حیوانات را برچسب گذاری می كند و داخل كیسه می گذارد. اسم بخش، پژوهشگر، تاریخ و اینكه آزمایش عفونی روی حیوان انجام شده، همگی روی برچسب نوشته می شوند و داخل فریزری كه مربوط به حیوانات است گذاشته می شود. اجساد حیوانات در دستگاه های مخصوص این كار سوزانده می شوند چونكه كارشناسی كه مابقی كار را انجام می دهد متفاوت می باشد و كار پژوهشگر پس از گذاشتن حیوان در فریزر تمام می شود.
او درباره برخورد پژوهشگران با حیوانات آزمایشگاهی معتقد است: «وقتی یك پژوهشگر برای كارش از حیوانی كه در اختیار دارد به درستی نگهداری نكند، ضرر اول به خودش و كارش می رسد. بنابراین برخی تلاش می كنند از حیوانات مراقبت بسیاری كنند، غذای آنها را به صورت مرتب بدهند، قفسشان را تمیز كنند. در سیستمی كه من تا كنون كار كرده ام، ندیدم دانشجو یا پژوهشگری برای برخورد نامناسب با حیوانات اخطار بگیرند یا جریمه شود. در كل، دانشجویان تلاش می كنند بهترین عملكرد را با حیوانات داشته باشند چونكه كار خودشان بهتر پیش می رود. در غیر این صورت خودشان با مشكل روبه رو می شوند.»
به گفته این پژوهشگر، تعداد خانم ها نسبت به آقایان در آزمایشگاهی كه او كار می كند بیشتر است و پس از آزمایش، كشتن حیوان به همكاران آقا محول می شود. امكان دارد در یك روز، چند گروه مختلف به حیوان آزمایشگاهی نیاز داشته باشند و در نهایت مجبور شوی در كمتر از یك ساعت بیشتر از ۲۰ حیوان بكشی و این مورد مطمئنا كار راحتی نیست. البته كشتن حیوانات بستگی به افراد هم دارد چونكه برخی استادان هستند كه این اتفاق را جزئی از كار پژوهشی خود می دانند كه اجتناب ناپذیر است و باید آنرا انجام داد اما برخی پژوهشگران ترجیح می دهند این كار را انجام ندهند.
او تا كنون تجربه كار در آزمایشگاه های خارج از كشور را نداشته اما درباره فضای آزمایشگاهی خارج از كشور زیاد شنیده است: «یكی از دوستانم كه در یكی از كشورهای آسیایی فعالیت داشت می گفت وقتی اعلام می كردیم برای انجام پروژه مان به ۱۰ موش نیاز داریم، بارها بازخواست می شدیم و از ما درباره تعداد موش هایی كه درخواست كرده ایم، پرس وجو و درخواست می كردند اگر جا دارد آزمایش با تعداد حیوان كمتری صورت گیرد. آنها به این مساله توجه زیادی نشان می دادند تا كمترین صدمه به حیوانات زده شود. اما در ایران سخت گیرهای این چنینی نسبت به خارج از كشور كمتر دیده می شود.»
سال هاست كه در حوزه علم به آزمایش ها روی حیوانات اتكا می شود تا خطرات شیمیایی داروهای جدید انسانی و میزان خطر و عوارض آنها را برای سلامتی انسان برآورد كند. هم اكنون سازمان حفاظت از محیط زیست آمریكا اعلام نموده كه تمام آزمایشات روی پستانداران را تا سال ۲۰۳۵ از بین خواهد برد. بعضی از كشورها مثل آمریكا بیشتر از چهار میلیون دلار به پنج دانشگاه می دهند تا روی یافتن یك روش جایگزین برای انجام آزمایش های علمی روی حیوانات تمركز كنند.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب