فوک های خزری چشم انتظار اجرای برنامه حفاظتی
به گزارش حیوان خانگی بگیر فردا (۲۱ مردادماه) روز ملی دریای خزر است؛ دریا یا به عبارت دقیق تر دریاچه ای که پنج کشور را در همسایگی خود دارد؛ همسایگانی که رفتار مناسبی با آن ندارند و پستاندار کمیاب آن یعنی فوک خزری را در معرض خطر انقراض قرار داده اند و آنقدر اوضاع این حیوان وخیم شده است که به قول مدیر مرکز حفاظت فوک خزری مکان زادآوری آن در شمال دریاچه شرایط مناسبی را ندارد ازاین رو لازم است به این مورد در برنامه عمل حفاظت از فوک خزری توجه و این برنامه زودتر تدوین و اجرا شود.
امیر صیاد شیرازی در گفت و گو با ایسنا اضافه کرد: شرایط دریای خزر بخصوص برای گونه ای مانند فوک خزری بسیار بد است چون در فصل زادآوری احتیاج به مهاجرت به شمال دریای خزر دارد تا در سطح یخ زده آب توله های خویش را به دنیا بیاورد اما گرمایش سبب شده آب دریاچه کمتر یخ بزند علاوه بر آن پایین آمدن سطح آب دریا سبب شده که دسترسی فوک ها به مناطق مناسب برای زادآوری کمتر شود.
زادآوری فوک خزری در مکانی نامناسب؛ سواحل ایران
وی در ادامه اظهار داشت: این وضعیت سبب شده است که در یکی دو سال قبل مرکز حفاظت فوک خزری برای نخستین بار تولد توله های فوک خزری را در سواحل ایران ثبت کند؛ جایی که اصلا مناسب این کار نیست. این مورد نشان داده است که مناطق شمالی امنیت و شرایط لازم را برای تولید مثل فوک خزری ندارند و فوک ها به ناچار مکان های دیگری را برای زادآوری برگزیده اند.
مدیر مرکز حفاظت فوک خزری تصریح کرد: اگر قرار باشد این وضعیت استمرار داشته باشد، باید در برنامه عمل حفاظت از فوک خزری این مسئله مدنظر قرار بگیرند و مناطق حفاظت شده برای زادآوری فوک خزری تعریف شود؛ همانگونه که در جنوب کشور سایت هایی برای تخمگذاری لاکپشت ها در نظر گرفته شده است والا فوک های خزری با شرایط بسیار بدی مواجه می شوند و فضایی برای تولید مثل و زادآوری در دریای خزر نخواهند داشت.
کاهش شدید جمعیت فوک خزری
وی درباره آخرین آمار از جمعیت فوک های خزری اظهار داشت: آخرین آمار در ارتباط با سال ۲۰۱۵ است که جمعیت فوک خزری حدود ۷۰ هزار قلاده تخمین زده شده است و بیشتر از ۹۵ درصد از جمعیت این گونه کاسته شده است و با عنایت به شرایط اسفبار دریای خزر متاسفانه برای فوک خزری و سایر موجودات این دریاچه شرایط خوبی پیشبینی نمی گردد.
شیرازی درباره آمارگیری فوک خزری اظهارکرد: مشکل اصلی ما این است که دریاچه خزر بین پنج کشور قرار گرفته است که متاسفانه هیچ هماهنگی برای مسایل محیط زیستی با هم ندارند. گونه ای مثل فوک خزری که سال ها دور از دسترس بود و دیده نمی شد و کاملا مهجور بود از سال ۲۰۰۸ نام آن در فهرست قرمز اتحادیه بین المللی حفاظت از طبیعت بعنوان یک گونه در خطر انقراض قرار گرفت.
وی افزود: از آن زمان محققانی آغاز به کار کردند و جای تاسف دارد که اغلب کسانی که درباره این گونه فعالیت علمی انجام می دهند، از کشورهای حاشیه دربای خزر نیستند و محققانی از کشورهایی مانند ژاپن، هلند و انگلستان در این حوزه فعال می باشند.
مدیر مرکز حفاظت فوک خزری خاطرنشان کرد: چنین وضعیتی سبب شده است که برنامه مدونی برای حفاظت از فوک خزری تدوین نشود. هرچند هر ساله امکان دارد کنفرانس هایی برگزار و صحبت هایی درباره حفاظت از فوک خزری و سایر گونه های در معرض خطر انقراض دریاچه خزر شود ولی این اظهارات هیچگونه ضمانت اجرایی ندارد و همین مساله سبب شده است برنامه مدونی برای تخمین و سرشماری جمعیت و حفاظت این گونه وجود نداشته باشد.
فعالیت های سازمان های مردم نهاد برای حفاظت از فوک خزری
وی ضمن اشاره به فعالیت سازمان های مردم نهاد برای حفاظت از فوک خزری اظهار داشت: به صورت پراکنده گروه هایی مردم نهاد مانند مرکز حفاظت از فوک خزری در کشورهایی مثل ایران، روسیه، ترکمنستان و قزاقستان برای حفاظت از این گونه آغاز به کار کرده اند اما اجماع مسئولان و دولت های پنج کشور در این حوزه محقق نشده است چون هزینه های کارهای تحقیقاتی بخصوص سرشماری بالاست ازاین رو دولت ها باید به فکر باشند ولی این اجماع تابحال اتفاق نیفتاده است.
شیرازی یکی از دستاوردهای مهم سازمان های مردم نهاد در جهت حفاظت از فوک خزری را لغو شکار قانونی فوک خزری در کشور روسیه بخصوص در قسمت شمالی دریای خزر ذکر و اظهارکرد: این شکار قانونی سالانه سبب از بین رفتن هزاران فوک خزری می شد.
وی درباره اقدامات انجام شده در کشورمان برای حفاظت از فوک خزری اظهار داشت: از سال ۲۰۰۶ یک گروه هلندی به سرپرستی خانم «لنی هارت» درباره اطلاع رسانی و آموزش گروه هایی از پنج کشور حاشیه دریاچه خزر به منظور حفاظت از فوک خزری اقداماتی انجام دادند و درنهایت به این نتیجه رسیدند که فعالیت حفاظت از فوک خزری را از یکی از کشورها شروع کنند و ایران انتخاب گردید. گروه هایی که هم اکنون در ایران در زمینه فوک خزری کار می کند، آموزش های اولیه را در کشور هلند و زیر نظر مجموعه لنی هارت دیده اند.
مدیر مرکز حفاظت فوک خزری تصریح افزود: در حد بضاعت خود کوشیده ایم فعالیت حفاظتی از فوک خزری را انجام و گسترش دهیم که منجر به تاسیس دومین مرکز حفاظت فوک خزری در کشور قزاقستان در سال ۲۰۱۹ شد. در کشور روسیه بخصوص در منطقه داغستان افراد علاقه مند توسط مجموعه های هلندی و ایرانی آموزش هایی دیده و گروهی را ایجاد کرده اند البته هنوز منجر به راه اندازی مرکز نشده است. با این وجود گروهی برای حفاظت شکل گرفته است و کمپینی برای توقف شکار قانونی فوک خزری در روسیه به وجود آمد.
چه خبر از برنامه عمل حفاظت از فوک های خزری
وی با اشاره به اینکه ایران پیش رو در زمینه حفاظت از فوک خزری است چون توانسته است دولتمردان را تاحدودی با خود همراه کند، اظهار داشت: پایه اصلی نگارش برنامه عمل حفاظت فوک خزری سازمان محیط زیست و مرکز حفاظت فوک خزری هستند و سازمان ها و نهادهای مختلف را برای حضور در جلسات نگارش برنامه عمل حفاظت از فوک خزری دعوت می کنند.
وی افزود: این برنامه پارسال درحال نگارش بود ولی به دلیل برگزاری انتخابات و تغییر دولت وقفه ای در آن بوجود آمده است. امیدوارم در سال آینده این برنامه اجرا شود که در صورت تحقق این امر و قرارگیری سازمان های مختلف و در رابطه با فوک خزری در کنار هم می توانیم گام های موثری را برای حفاظت از این گونه برداریم البته به شرط آنکه دولت ها این برنامه را به صورت منطقه ای و بین المللی اجرا کنند والا تنها برداشتن گام در یکی از این کشورها نتیجه بخش نخواهد بود.
شیرازی با اشاره مشارکت همه سازمان ها و نهادهای دولتی در رابطه با دریا و حفاظت از فوک خزری در تدوین و اجرای برنامه عمل اظهار داشت: شیلات و بنادر و کشتیرانی همچون این سازمان ها هستند البته وزارت آموزش و پرورش هم مشارکت دارد تا با اجرای برنامه های آموزشی بخصوص در مناطق ساحل نشین روی فرهنگ زیست محیطی بچه ها کار شود چون امکان دارد آنان در آینده به مشاغل در رابطه با دریا مثل صیادی وارد شوند ازاین رو آموزش کودکان بسیار مهم می باشد.
وی افزود: سازمان هلال احمر هم یکی دیگر از این دستگاه هاست که می تواند برای امداد و نجات کمک کنند علاوه بر آن نیروهای نظامی که در سواحل شمالی مناطقی را در اختیار دارند، در این برنامه عمل مشارکت می کنند.
شیرازی در انتها با اشاره این که به منظور مشخص کردن مسیر درست حفاظتی بسیار نیازمند انجام فعالیتهای تحقیقاتی و مطالعات کافی هستیم، اظهارکرد: در این شرایط به کمک جوامع دانشگاهی نیاز است ازاین رو یکی از گروه های فعال در زمینه نگارش برنامه عملیاتی حفاظت از فوک خزری دانشگاه ها هستند که در مناطق ساحلی استانهای مازندران، گلستان و گیلان قرار دارند.
به گزارش حیوان خانگی بگیر به نقل از ایسنا فک خزری با نام علمی (Pusa caspica) یک گونه پستاندار دریایی کمیاب است که تنها در دریای خزر و رودخانه های منتهی به آن مانند ولگا و اورال زندگی می کند. فک خزری به صورت میانگین ۱.۵ متر طول و ۸۰ کیلوگرم وزن دارد و یکی از کوچک ترین انواع فک به حساب می آید. ساحل نشینان شمال کشور به این جانور سگ آبی می گویند. این گونه در دنیا منحصر به فرد است. این حیوانات زندگی اجتماعی دارند و اغلب در دسته های بزرگ دیده می شوند. فک ها جانورانی دارای اهمیت برای اکوسیستم دریای خزر به شمار می آیند و نابودی این جانوران می تواند اکوسیستم خزر را به خطر اندازد.
فک های دریای خزر مهاجرت سالانهٔ منظمی دارند. آنها به دمای آب بسیار وابسته هستند. وقتی دمای آب افزایش می یابد، آنها به بخش هایی که آب عمیق تر و سردتر است، مهاجرت می کنند. حدود ماه بهمن ماه فک های بالغ به سواحل شمالی خزر (روسیه و قزاقستان) سفر می کنند تا ماده های آبستن توله هایشان را روی سطوح یخ زده آب به دنیا بیاورند. زندگی فک خزری را میتوان به سه دوره تقسیم کرد؛ دوره اول در ارتباط با جفت گیری و فعالیتهای تولید مثلی است. دوره دوم زمان موریزی این حیوانات و دوره آخر فصل مهاجرت و جست و جوی غذا است. فک های خزری معمولا به دنبال غذا به بخش های میانی و جنوبی دریای خزر همچون آب های ایران، ترکمنستان و جمهوری آذربایجان مهاجرت می کنند.
منبع: getpet.ir
این مطلب را می پسندید؟
(2)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب