تدوین منشور سلامت روان شهری نیاز کلانشهرها به ارتباطات اجتماعی سنتی
به گزارش حیوان خانگی بگیر، یک پژوهشگر ارشد مسایل اجتماعی ضمن اشاره به اهمیت تدوین منشور سلامت روان شهری اظهار داشت: افزایش ارتباطات اجتماعی سنتی، مردم کلان شهرها را از افسردگی دور می کند.
سجاد بهرامی پژوهشگر ارشد مسایل اجتماعی و استاد دانشگاه در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری مهر، ضمن اشاره به آمارهای نگران کننده وزارت بهداشت در حوزه سلامت روان بیان کرد: متاسفانه شاهد رشد فزاینده آمارهای اختلالات سلامت روان در کلان شهر های کشور هستیم بر مبنای آخرین پژوهش ها، شیوع افسردگی در شهر های بزرگی مانند تهران مشهد و اصفهان حدود ۳۴ درصد بیش از سایر مناطق کشور است. این آمار وقتی نگران کننده تر می شود که بدانیم نرخ اضطراب و اختلالات خواب نیز در این مناطق به صورت قابل ملاحظه ای بالا رفته است. این پژوهشگر اجتماعی در ادامه به تحلیل عمیق تر این پدیده پرداخت و عنوان کرد: زندگی مدرن شهری با تمام ادعاهایش در رابطه با رفاه و آسایش در عمل به ایجاد نوعی از تنهایی و انزوای اجتماعی منجر گردیده است. ما در تحقیقات میدانی خود در تهران به نتایج تکان دهنده ای رسیدیم برای نمونه در بعضی مناطق مرکزی تهران بیشتر از ۴۰ درصد از ساکنان اظهار کرده اند که در طول هفته با هیچیک از همسایگان خود تعامل معناداری ندارند. بهرامی سپس به تشریح عوامل اصلی این بحران پرداخت و تاکید کرد: سه عامل کلیدی دراین خصوص نقش اساسی دارند. نخست پدیده ای که ما آنرا تراکم جمعیت پارادوکسیکال می نامیم یعنی زندگی در بین انبوه جمعیت اما با احساس عمیق تنهایی دوم آلودگی های زیست محیطی بخصوص آلودگی صوتی که تأثیر مستقیمی بر افزایش اضطراب دارد و سوم فشارهای اقتصادی فزاینده که بخصوص جوانان را تحت تأثیر قرار داده است. ایشان سپس به تأثیر معماری شهری بر این بحران اشاره نمود و اضافه کرد: امروزه آپارتمان های بلند مرتبه با نور ناکافی، فقدان فضاهای مشترک و طراحی های یکسان و بی هویت همگی به کاهش تعاملات اجتماعی و افزایش احساس انزوا کمک کرده اند. تحقیقات ما نشان داده است ساکنان این مجتمع ها حدود ۲۵ درصد کمتر از ساکنان خانه های حیاط دار در کارهای اجتماعی محله مشارکت دارند. این استاد دانشگاه در قسمت دیگری از سخنانش به پدیده فردگرایی در جامعه شهری پرداخت و توضیح داد: ما شاهد گسست پیوندهای اجتماعی سنتی هستیم بر مبنای پژوهش های میدانی حدود ۶۸ درصد از تهرانی ها همسایه های خویش را نمی شناسند. مراسم جمعی محلی مانند جشن ها و سوگواری های سنتی در دهه اخیر تا ۵۰ درصد کاسته شده است. حتی الگوهای خانوادگی نیز تغییر کرده اند؛ وعده های غذایی خانوادگی که زمانی فرصتی برای گفت و گو و تبادل نظر بود امروز به وعده هایی فردی و عجولانه تبدیل گشته است. بهرامی در ادامه به نقش فناوری دراین خصوص پرداخت و هشدار داد: نکته متناقض نمای اینجاست که در عصر ارتباطات ما منزوی تر شده ایم رسانه های اجتماعی با وجود ادعای ایجاد ارتباط در عمل به انزوای عمیق تر دامن زده اند. تحقیقات نشان می دهد هر ساعت استفاده روزانه از پلتفرمهایی مانند اینستاگرام حدود ۷ درصد خطر احساس تنهایی را بیشتر می کند. این پژوهشگر اجتماعی سپس به ارایه راهکارهای عملی پرداخت و بیان کرد: چاره این معضل بازگشت به گذشته نیست بلکه باید با برنامه ریزی دقیق شهرها را به فضاهایی انسانی تر تبدیل نماییم. تجربه های موفق جهانی مانند پروژه اجتماع سازی عمودی در سنگاپور که در آن برای هر ۵ طبقه از برج های مسکونی فضای مشترک و باغ طراحی شده است یا کافه های همسایگی در کینه ای که ساکنان محله می توانند میزبان رویدادهای کوچک باشند نشان داده است طراحی شهری هوشمند می تواند تعاملات اجتماعی را احیا کند. ایشان سپس به ارایه پیشنهادهای بومی پرداخت و تشریح کرد: برای شهر های ایران نیاز به راهکارهای بومی داریم ایجاد پارک های مشارکتی با باغچه های اشتراکی که ساکنان بتوانند در کشت و نگهداری آن مشارکت کنند. طراحی معماری های ارتباط گرا با بالکن های مشرف به فضای جمعی به جای بالکن های خصوصی و برنامه هایی مانند یکشنبه های بدون ماشین که مردم را به پیاده روی و تعامل تشویق می کند. می تواند گامهای عملی مؤثری باشد. بهرامی به تجربه های موفق داخلی نیز اشاره نمود و اظهار داشت: خوشبختانه نمونه های موفقی در ایران داریم پروژه باغچه های اشتراکی در منطقه ۵ تهران که در آن ساکنان به شکل جمعی فضای سبز محله را مدیریت می کنند. یا مجتمع مسکونی همسایه در اصفهان که با طراحی ویژه ای برای افزایش تعاملات ساکنان ساخته شده است. نشان داده است این راه حل ها در بستر ایرانی نیز قابل اجرا هستند. این کارشناس مسایل شهری بر ضرورت عزم جمعی تاکید کرد و اظهار داشت: حل این بحران نیازمند همکاری سه جانبه است مدیران شهری باید با طراحی فضاهای عمومی هوشمند وارد عمل شوند. متخصصان روان شناسی اجتماعی باید برنامه های آموزشی مهارتهای ارتباطی را توسعه دهند و خود شهروندان باید مسئولیت پذیری بیشتری در برابر جامعه محلی خود نشان دهند. وی پیشنهاد مشخصی ارایه داد و مطرح کرد: تدوین منشور سلامت روان شهری می تواند گام مهمی باشد. این منشور باید شامل استانداردهای حداقلی برای فضای سبز و نورگیری ساختمانها برنامه های آموزشی مهارتهای اجتماعی در سطح محلات و ایجاد سازوکارهای نظارتی با مشارکت خود ساکنان باشد. در بعضی کشورها شوراهای محلی سلامت روان تشکیل شده که به شکل داوطلبانه بر اجرای این استانداردها نظارت می کنند. بهرامی در جمع بندی غائی اشاره کرد: کلان شهر های ما می توانند همزمان هم حریم شخصی و هم تعلق اجتماعی را تامین کنند. این نه یک آرمان گرایی غیر عملی که ضرورتی است که تجربه های جهانی ثابت کرده اند دست یافتنی است آن چه نیاز داریم اراده جمعی و برنامه ریزی هوشمندانه است. شهرهایی که در آنها مردم تنها در کنار هم زندگی نمی کنند بلکه با هم زندگی می کنند. خلاصه اینکه نخست پدیده ای که ما آن را تراکم جمعیت پارادوکسیکال می نامیم یعنی زندگی در میان انبوه جمعیت اما با احساس عمیق تنهایی دوم آلودگی های زیست محیطی به خصوص آلودگی صوتی که تأثیر مستقیمی بر افزایش اضطراب دارد و سوم فشارهای اقتصادی فزاینده که به خصوص جوانان را تحت تأثیر قرار داده است. حتی الگوهای خانوادگی نیز تغییر کرده اند؛ وعده های غذایی خانوادگی که زمانی فرصتی برای گفت و گو و تبادل نظر بود امروز به وعده هایی فردی و عجولانه تبدیل گشته است. شهرهایی که در آنها مردم تنها در کنار هم زندگی نمی کنند بلکه با هم زندگی می کنند.
منبع: getpet.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب