، عزمی جهانی برخی كشورها برای حفاظت از گاندوها،
گاندوهای ایران برای بقا می جنگند
به گزارش حیوان خانگی بگیر گاندو، بزرگ ترین خزنده ایران و تنها تمساح موجود در ایران در جنوب شرق ایران، سیستان و بلوچستان؛ در زبان محلی به آن گاندو می گویند و نام رایجش تمساح پوژه كوتاه تالابی است؛ جانوری خجالتی، محتاط و ترسو با طولی معادل 4 تا 5 متر كه با كمتر از 3 هزار سر در دنیا، عموما در جنوب شرق آسیا از بلوچستان جنوبی تا هندوستان و سیلان و پاكستان غربی پراكنده شده و در خطر انقراض است.
به گزارش حیوان خانگی بگیر به نقل از ایسنا- برپایه آخرین طبقه بندی اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت (IUCN)، این موجود در سال 2017 در فهرست زرد این اتحادیه، گروه صدمه پذیر(VU) طبقه بندی شده است؛ عمده ترین دلیل صدمه پذیری، تخریب و تصرف زیستگاه این جانور در كشورهای جنوب شرق آسیا و در سیستان و بلوچستان ایران، خشكسالی فراگیر است.
بلوچستان میزبان 398 سر گاندو
مدیركل حفاظت از محیط زیست سیستان و بلوچستان می گوید: برپایه آخرین سرشماری ما الان 398 سر تمساح پوزه كوتاه تالابی در محدوده عموما شهرستان های سرباز و با پراكندگی كمتر به ترتیب در چابهار، سراوان و نیكشهر زندگی می كند.
وحید پورمردان در گفتگو با ایسنا می افزاید: تمركز عمده این موجود در كنار بخش جنوبی بزرگ ترین رودخانه سیستان و بلوچستان؛ رودخانه سرباز است كه بیشتر در محدوده شهرستان سرباز و چابهار است؛ سرشماری ما محل تجمع این موجود را در رودخانه های باهوكلات، سرباز، كاجو و بركه های پیر سهراب، آزادی، كلانی، درگس، گزمنزل، هوت كت و سد پیشین برآورد كرده است كه از میان آنها عمده تمركز آن در كنار سد پیشین شهرستان سرباز است.
وی تصریح می كند: محدوده ای كه تمساح پوزه كوتاه تالابی در آن زندگی می كند از سال 1349 در فهرست مناطق حفاظت شده ایران به وسعت 456 هزار هكتار آمده است؛ ما در این محدوده وسیع با كمبود شدید نیرو و امكانات برای حفاظت از این گونه باارزش و دیگر گونه های موجود در چرخه غذایی مواجه ایم و عموما از مردم محلی استفاده می كنیم؛ در این منطقه 465 هزار هكتاری دو پاسگاه محیط بانی و تنها 2 محیط بان حضور دارند و این در شرایطی است كه برای حفاظت ازاین گونه جانوری نیاز به حداقل 12 نیرو، امكانات و تجهیزات به روز زنده گیری تمساح و هم چنین تأمین خودروهای مناسب می باشد.
مدیركل محیط زیست سیستان و بلوچستان با اشاره به اینكه غذای اصلی این تمساح به صورت عمده ماهی، لاك پشت، پرندگان آبزی و لاشخورها است، می گوید: در این منطقه حفاظت شده علاوه بر تمساح نادر پوز كوتاه تالابی (گاندو)، 192 گونه پرنده، 28 گونه پستاندار، 71 گونه خزنده و 150 گونه گیاهی در چرخه طبیعی آن زندگی می كنند.
خشكسالی فراگیر اصلی ترین تهدید برای گاندو
مدیركل مدیریت بحران سیستان و بلوچستان می گوید: سیستان و بلوچستان با افت بارش 74 درصدی نسبت به سال قبل در صدر كم بارش ترین استان در بین 31 استان ایران است.
عبدالرحمن شهنوازی می افزاید: الان بر مبنای آخرین آمارها 100 درصد مساحت سیستان و بلوچستان گرفتار خشكسالی است؛ 73.2 درصد مساحت استان گرفتار خشكسالی شدید، 0.9 درصد خشكسالی بسیار شدید و 25 درصد هم گرفتار خشكسالی متوسط شده است.
افت بارش و خشكسالی فراگیر در سیستان و بلوچستان یعنی در خطر قرار گرفتن رودخانه سرباز بعنوان بزرگ ترین رودخانه فصلی سیستان و بلوچستان و زادگاه گاندو است.
مدیركل محیط زیست سیستان و بلوچستان می گوید: خشكسالی های همه جانبه و فراگیر سیستان و بلوچستان كه طی سالهای اخیر به اوج خود رسیده مهم ترین تهدید برای این تمساح است. با خشك شدن هوتگ ها (گودال های دست ساز آب در بلوچستان) و بخشی از رودخانه بزرگ سرباز برنامه زنده گیری این تمساح ها از جانب محیط زیست و انتقال آنها به مناطق دارای آب و یا مركز نگهداری و تیمار محیط زیست " ریكوكش " در دستور كار است.
وحید پورمردان می افزاید: هم چنین با عنایت به خشك شدن رودخانه سرباز در خشكسالی های سالهای گذشته به صورت مرتب پیگیر حق آبه زیست محیطی این موجود نادر در بركه ها و هوتگ ها از سدهای بالادست مانند سد پیشین بوده و هستیم.
جنگ انسان و تمساح برای بقا
خطر خشكسالی برای تمساح پوزه كوتاه تالابی جدی است تا جایی كه به رقابت میان انسان و حیوان برای بقا تبدیل گشته است؛ مردم روستاهای اطراف منطقه حفاظت شده تمساح پوزه كوتاه تالابی سال ها با این حیوان نوعی همزیستی داشتند و از آنجایی كه روستاهای اطراف محدوه حفاظت شده این تمساح عموما محروم و فاقد شبكه آبرسانی هستند، از منابع مشترك آب رودخانه سرباز كه شامل بركه ها و هوتگ های (گودال های دست ساز آب در بلوچستان) اطراف می شود، هردو به صورت مشترك استفاده می كردند اما در سال های اخیر با فراگیر شدن خشكسالی در سیستان و بلوچستان تمساح ها دیگر احساس هم زیستی نمی كنند و برای بقایشان می جنگند.
تیرماه سال 95 یك كودك 10 ساله هنگامی كه جهت استفاده از آب بركه ای در روستای كشاری شهرستان سرباز در جنوب سیستان و بلوچستان و یكی از زیستگاه های تمساح به آنجا رفت، طعمه تمساح شد و جان خویش را از دست داد. این حادثه نشان داد تمساح با خشكسالی های فراگیر و سخت برای بقای خود می جنگند چراكه نمود چنین حادثه ای به گواه محلیان نادر بوده است.
اما باید گفت با بارندگی های اخیر در جنوب سیستان و بلوچستان و با آبگیری بركه ها و رودخانه ها تا حدودی خطر خشكسالی از زیستگاه این حیوان كاسته شده است.
هرچه باشد، گاندو، تنها تمساح ایران و یكی از نادرترین تمساح های جهان در خطر انقراض است؛ از زمانی كه اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت (IUCN) این موجود را در فهرست زرد قرار داده، عزمی جهانی از پاكستان تا اندونزی و مالزی برای حفاظت از آن در حال اجراست؛ عزمی كه اگر با تعلل ایران، یكی از زیستگاه های اصلی این موجود، رو به رو شود، بدون شك برای ایران در جوامع بین المللی و زیست محیطی وجه خوبی نخواهد داشت.
گزارش از: سیدامیرحسین عظیمی، خبرنگار ایسنا، منطقه سیستان و بلوچستان
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب