محصولاتی كه شصت و پنج درصد از آب شرق حوضه دریاچه ارومیه را می خورند
به گزارش حیوان خانگی بگیر ایسنا/آذربایجان شرقی عضو هیئت علمی گروه علوم و مهندسی آب دانشگاه تبریز اظهار داشت: چهار محصول گندم، یونجه، سیب و چغندرقند سالانه حدود 650 میلیون مترمكعب آب معادل 65 درصد از كل آب كشاورزی شرق حوضه دریاچه را مصرف می كنند.
طی چند سال گذشته افزایش مصرف بی رویه ی آب در بخش كشاورزی، از مهم ترین علل كاهش سطح آب دریاچه ارومیه بوده است؛ سالانه میلیاردها مترمكعب آب در این عرصه مصرف می شود، بر اساس گزارش فائو، 90 درصد درآمد كشاورزان در آذربایجان شرقی و غربی صرفاً از راه كشاورزی كسب می شود ولی با این وجود میزان درآمد كشاورزان آذربایجان شرقی و غربی با وجود توسعه كشت آبی از میانگین درآمد كشاورزان كشور كم تر است.
با توجه به این كه كشاورزان سهم موثری در تولید و اشتغال دارند، باید برای توسعه كشاورزی و تولید پایدار، مسئولیت اجتماعی خویش را به خوبی شناخته و عمل كنند، كشاورزان حوضه آبریز دریاچه ارومیه هم برای تولید تولید ثروت احتیاج به آب دارند ولی در كنار آن باید بتوانند محیط زیست را برای نسل های بعدی هم حفظ كنند.
در حال حاضر درصد قابل توجهی از آب مصرفی بخش كشاورزی حوضه دریاچه ارومیه صرف تولید چهار محصول یونجه، سیب، گندم و چغندرقند می شود، مصرف بسیار زیاد آب در این منطقه، باعث بروز مشكلاتی در منابع آبی شده و همینطور اغلب محصولات باغی حوضه دریاچه ارومیه هم به سیب و انگور اختصاص دارد كه محصولاتی با نیاز آبی بالا به حساب می آید.
عضو هیئت علمی گروه علوم و مهندسی آب دانشگاه تبریز در گفتگو با ایسنا، در این خصوص اظهار داشت: آذربایجان شرقی دارای رتبه اول در تولید علوفه یونجه و آذربایجان غربی هم دارای رتبه نخست در تولید چغندر قند در كشور است، با احتساب سطح زیر كشت و مصرف آب آنها در بخش شرقی حوضه دریاچه ارومیه واقع در آذربایجان شرقی، سالانه این چهار محصول حدود 650 میلیون مترمكعب آب مصرف می كنند كه شامل 65 درصد از كل آب كشاورزی شرق حوضه دریاچه می شود.
ابوالفضل مجنونی هریس افزود: با اطلاع از این وضعیت در مورد این چهار محصول نمی توان گفت اقدامی انجام نشده ولی این اقدامات كافی و اثربخش نبوده است، معتقدم توقف كاشت آنها در حوضه تنها اقدام موثر ممكن نیست.
وی با بیان این كه توسعه گسترده كاشت چغندر در حوضه دریاچه هم یكی دیگر از این معضلات است، اضافه كرد: كشت چغندر در بعضی شهرهای دارای كارخانجات قند، با موفقیت صورت نمی گیرد و این كارخانجات برای تهیه مواد اولیه با مشكل روبرو شده و برای تأمین آن به منطقه شمالغرب كشور روی آوردند.
وی افزود: خرید مقدار زیاد چغندر از جانب سایر شهرهای كشور، سبب كشت بیشتر چغندر قند در حوضه آبریز دریاچه ارومیه شده است، بطور قطع این مورد به معیشت و اقتصاد منطقه كمك می نماید ولی از جانب دیگر منابع آبی منطقه را از تعادل خارج كرده است، ازاین رو كشاورزان منطقه باید نسبت به نیاز كارخانجات شمالغرب این گیاه را كشت كرده و آب منطقه را بیشتر از این به صورت مجازی صادر نكنند.
حدود 380 میلیون مترمكعب آب شرق حوضه دریاچه برای كشت یونجه مصرف می شود
مجنونی با بیان این كه كشت یونجه درآذربایجان شرقی و غربی بسیار گسترش یافته است، اظهار داشت: دلیل افزایش كشت یونجه، خوش خوراكی برای دام، سازگار بودن با شرایط منطقه و پرمحصولی یونجه است، كشت این محصول به علت عدم دغدغه زیست محیطی سازمان های متولی به شدت در منطقه گسترش یافته است، به صورتی كه حدود 380 میلیون مترمكعب آب شرق حوضه دریاچه از راه كشت یونجه مصرف می شود، هرچند در بعضی مناطق، اقداماتی نظیر كشت گیاهان علوفه ای كم مصرف مانند ماشك گل سفید انجام می شود، ولی جایگزینی آن، كار راحتی نیست.
عضو هیئت علمی گروه علوم و مهندسی آب دانشگاه تبریز با بیان این كه گندم یك گیاه كم آب بر است، اظهار داشت: كشت وسیع گندم در حدود 60 هزار هكتار در شرق حوضه دریاچه ارومیه، مصرف بالای آب را نشان می دهد؛ این محصول به علت استراتژیك بودن، اهمیت زیادی دارد ولی بهتر است كاملاً مدیریت شده و در تناوب با گیاهان كم آب بری نظیر كلزا كشت شود.
وی با اشاره به توسعه ی 15000 هكتاری باغات سیب در شرق حوضه دریاچه ارومیه در آذربایجان شرقی، گفت: این میزان از باغات، با احتساب مصرف 10000 مترمكعب آب در هكتار، سالانه 150 میلیون مترمكعب آب مصرف می كنند، حذف و جایگزینی باغات، پیچیدگی خاص خویش را دارد و باید در یك فرایند 10 ساله با درختان كم آب بر، با ارزش صادراتی بالا جایگزین شوند.
وی با اشاره به اقدامات مشاركتی انجام شده در جهت احیای دریاچه ارومیه، اظهار نمود: هرچند هزاران هكتار سیستم تحت فشار اجرا شده ولی آب مصرفی و برداشتی با شرایط قبل آن تفاوت چندانی نكرده است؛ چونكه ما به كشاورز ساعتی آب تحویل می دهیم نه حجمی؛ بعنوان مثال، مقدار آب عرضه شده در مرحله خاك آب با دان آب تفاوتی نكرد و در برنامه ریزی آبیاری توسط مجریان این پروژه ها كسی كاری به تغییرات نیاز آبی در مراحل مختلف فنولوژیكی گیاه نداشت، یا این كه خیلی از سیستم های تحت فشار اجراشده بنا به علل مختلف از قابلیت مصرف خارج شده اند، ولی در آمار هم ثبت شده اند.
توسعه باغات در اطراف دریاچه
مجنونی هریس با بیان این كه حداقل بالای 20 هزار هكتار در آذربایجان غربی و دو هزار هكتار در آذربایجان شرقی توسعه كشاورزی شناسایی شده است، اظهار داشت: بررسی های تصاویر ماهواره ای نشان داده است كه بعد از تشكیل ستاد احیای دریاچه، با وجود مصوبه هیئت دولت در خصوص ممنوعیت تبدیل اراضی زراعی به باغی، باغات بسیار گسترش یافته اند؛ بعنوان مثال در منطقه مراغه نزدیك 2000 هكتار زمین زراعی به باغ تبدیل گشته است، در آذربایجان غربی هم وضعیت بدتر از این مناطق بوده به صورتی كه تصاویر ماهواره ای، توسعه 1500 هكتاری باغات را در بخش هایی از میاندوآب و مهاباد نشان داده است.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب