15 نكته درباره كوهستان ها
به گزارش حیوان خانگی بگیر با عنایت به این كه ایران كشوری خشك و نیمه خشك است و بیشتر آب خویش را از راه كوه ها تأمین می كند، به نكاتی درباره كوهستان ها پرداخته شده است.
به گزارش حیوان خانگی بگیر به نقل از ایسنا، کوه ها از جنبه های مختلفی چون پوشش گیاهی، تعدیل آب و هوا و معادن از اهمیت خاصی برخوردار می باشد. در ادامه به 14 نکته درباره کوه های کشور پرداخته شده است.
* بنابر تعاریف جهانی، «کوه» سه خصوصیت دارد که شامل ارتفاع، شیب و دامنه جغرافیایی است یعنی هر منطقه ای که این سه شاخص را دارا باشد، کوهستان نامیده می شود. اما شاخص دیگری که می توان برای کوه در نظر گرفت تغییرات دمایی است که با تغییر ارتفاع همراه می باشد به صورتی که با افزایش ارتفاع از دمای هوا کم می شود و در ارتفاعات هوا سردتر و امکان دوام برف بیشتر است و این مورد سبب به وجود آمدن یخچال ها و برف چال های طبیعی در ارتفاعات می شود که منابع آب شیرین هستند.
* ایران روی کمربند خشک دنیا قرار دارد اما از مزیت طبیعی کوهستان ها برخوردار می باشد که حدود نیمی از سطح کشور را در بر می گیرند و مهم ترین منابع تأمین کننده آب شیرین هستند.
* ایران در مجموع ۱۷ هزار هکتار پهنه دریافت و انباشت برف دارد که به نظر عدد قابل توجهی می آید اما وقتی به مساحت کل کشور یعنی یک میلیون و ۶۸۰ هزار کیلومتر مربع تقسیم شود، می بینیم آنچنان عدد بالایی نیست ازاین رو این مساله نخستین و اصلی ترین اخطار است که باید در جهت حفظ و مدیریت منابع آبی خود تلاش نماییم تا بتوانیم از برف انباشته شده در ارتفاعاتمان به درستی استفاده نماییم.
* دو عامل کلیدی طبیعی یعنی بیابان و کوهستان در فلات ایران حاکم است که مجاورت این دو سیستم شرایط اقلیمی ایران را رقم زده و سبب ایجاد تنوع آب و هوایی، تنوع زیستی و زیست بوم های متنوع در کنار یکدیگر شده است و بنابراین ایران را بعنوان کشور "چهار اقلیم" می شناسند.
* دو سلسله جبال اصلی ایران یعنی البرز و زاگرس با بیشتر از ۳۰۰۰ متر ارتفاع به علل مختلفی همچون تنوع زیستی، دانش بومی، فرهنگ و... اهمیت بسیاری دارند.
* زاگرس طولانی ترین رشته کوه ایران است که از شمال غرب به شکل یک قوس بزرگ تا مناطقی از جنوب و جنوب شرق کشور ادامه دارد. عرض برخی مناطق زاگرس مرکزی به بیشتر از ۴۰۰ کیلومتر می رسد و از مرتفع ترین کوه های آن می توان به رشته کوه های «دنا»، «زردکوه» و «اُشترانکوه» اشاره نمود که همگی بیشتر از ۴۰۰۰ متر ارتفاع دارند. بیشترین حجم بارندگی کشور در ارتفاعات زاگرس رخ می دهد.
* کوه دماوند، بعنوان بلندترین قله کشور که در رشته البرز قرار دارد علاوه بر دارا بودن ارزش های طبیعی، از نظر تاریخی و فرهنگی هم پرارزش است و نام این قله زیبا در داستان هایی همچون زال و سیمرغ، فریدون و آرش کمانگیر وجود دارد. علم کوه از نظر جاذبه های کوهنوردی بسیار خاص است و مجموعه ای از دیواره ها و ارتفاعات مختلفی در این کوه دیده می شود که نه تنها برای کوهنوردان ایرانی بلکه برای کوهنوردان دنیا هم دارای جذابیت است. کوه سبلان هم جزو معدود کوه های دنیاست که دریاچه معروف آن چشم انداز بسیار زیبا و منحصر به فردی دارد.
* رشته کوه های پراکنده دیگری مانند «شیرکوه» و «الوند» در بخش های داخلی ایران وجود دارند که حیات، معیشت و فعالیتهای کشاورزی مردم به آن وابسته است. این کوه ها علاوه بر تأمین آب شیرین مناطق و شهرهای اطراف سبب تعدیل آب و هوا می شوند. بعنوان مثال شیرکوه، منبع تأمین آب شهر یزد است که در مجاورت کویر و منطقه کاملا خشک قرار دارد.
* بر مبنای تحقیقات « سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد» (فائو) کوهستان های جهان در طبقه بندی های مختلف همچون کوه های مناطق خشک و کوه های مناطق مرطوب قرار دارند. کوهستان های کشور ما جزو کوه های خشک هستند و ازاین رو اهمیت آنها برای ما دوچندان می شود چونکه اگر این کوهستان ها را نداشتیم سرتاسر فلات ایران می توانست یک بیابان خشک مانند بخش هایی از کشور لیبی و مصر که کوهی ندارند، باشد.
* تنوع زیستی یکی دیگر از مزیت های کوهستان ها است که به علت رطوبت بیشتر مناطق کوهستانی، قابلیت رشد و نمو گیاهان در کوهستان ها بهتر است و به دلیل وجود کمربندهای ارتفاعی مختلف در کوه ها، این نواحی از تنوع زیستی بالایی برخوردار می باشند. در کمربندهای ارتفاعی مختلف به علت تفاوت نوع خاک، جهت جغرافیایی، میزان رطوبت و... تنوع زیستی غنی ای بوجود آمده است و تمام این عوامل سبب می شوند که در یک محدوده نسبتا کوچک از کوه ها انواع و اقسام گیاهان رشد کنند.
* حدود ۲۵ درصد جنگل های دنیا کوهستانی هستند این درحالیست که بیشترین جنگل های ایران در کلاس جنگل های کوهستانی قرار دارند. جنگل های بلوط در کوه های زاگرس به حفظ منابع آب و خاک کمک می کنند و جنگل های هیرکانی رشته کوه البرز از نظر تنوع گونه ای ارزش جهانی دارند.
* در ایران تابحال ۸۰۰۰ گونه گیاهی شناسایی شده که نزدیک به ۱۷۰۰ گونه اندمیک و منحصر به فرد ایران هستند و رویشگاه آنها مناطق مرتفع و کوهستانی است؛ همینطور مراتع کوهستانی، علوفه میلیون ها راس دام را تأمین می کنند که در تأمین مواد لبنی و پروتئینی انسان ها اهمیت دارند. پوشش گیاهی کوه ها همینطور سبب نفوذ آب و تقویت منابع آب زیرزمینی می شوند و از وقوع سیل جلوگیری می کنند. در صورت تخریب پوشش گیاهی در کوه ها، آب در سطوح شیب دار جریان پیدا می کند و باعث فرسایش شدید خاک، وقوع سیل و دیگر خسارات می شود.
* کوه ها منبع معادن خیلی از جمله سنگ و فلز هستند. نمی توان گفت از هیچ معدنی بهره برداری صورت نگیرد چون کار، معیشت و برخی مسائل اقتصادی کشور به معادن وابسته است. بهره برداری از معادنی که به لحاظ زیست محیطی حساس یا پرارزش هستند، مجاز نیست ازاین رو معادن باید قبل از آغاز عملیات استخراج بررسی شوند، گرچه همین بررسی های اولیه هم تخریب زیادی را به کوهستان ها وارد می نماید.
* کوهستان ها را از نظر فرسایش و فشارهای وارده به آن می توان به سه دسته تقسیم کرد. دسته اول کوه هایی هستند که در نزدیکی و حاشیه شهرها قرار دارند که بیشترین فشار را از ناحیه جمعیت و تغییر کاربری تحمل می کنند. دسته دوم کوه ها و قله های منحصربه فرد شامل کوه های «دماوند»، «سبلان» و «علم کوه» می شوند و دسته سوم سایر کوهستان های کشور هستند که کمتر دست خورده اند. این دسته دور از دسترس و پراکنده هستند ازاین رو فشار نسبتا کمتری به آنها وارد شده راست.
*جاده کشی، چرای بی رویه دام، بهره برداری از معادن، تخریب پوشش گیاهی، فرسایش خاک، علف چینی و کندن بوته ها و حضور توریست از علل تخریب و نابودی کوهستان ها هستند.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب