هم سرایی در رثای یك بحران
حیوان خانگی بگیر: كارگردان «تالان» اظهار داشت: « از زمان اولین عرضه ی فیلم تابحال هیچ كس این پرسش را مطرح نكرد كه چرا از میان مسئولان مربوطه كسی در فیلم حضور ندارد. واقعیت این است كه نمی خواستیم پای دعوا و مجادله را به فیلم باز نماییم و برای جلوگیری از ابراز حرف های متناقض تصمیم گرفتیم حرف اصلی فیلم را در قالب یك هم سُرایی اجرا نماییم.»
به گزارش حیوان خانگی بگیر به نقل از ایسنا، شامگاه روز گذشته (یك شنبه هشتم شهریور) مستند «تالان» در سالن سینماحقیقت مركز گسترش سینمای مستند و تجربی به نمایش درآمد و سپس این فیلم با حضور مهرداد فراهانی بعنوان منتقد میهمان مورد نقد و بررسی قرار گرفت.
در ابتدای این جلسه محمدصادق دهقانی، كارگردان فیلم «تالان» در پاسخ به پرسش ناصر صفاریان، مجری برنامه و مسئول جلسه های نمایش فیلم مركز درباره ی دلیل تمركز فیلم بر استان خراسان اظهار داشت: «این فیلم ابتدا قرار بود بر كل ایران تمركز داشته باشد اما از آن جا كه جرقه ی اصلی تولید فیلم توسط «جمعیت ناجیان آب» واقع در همین استان زده شد، تصمیم گرفتیم جغرافیای كار را كمی محدودتر در نظر بگیریم تا بتوانیم به آمار واقعی تری برسیم. با این وجود وقتی كمی بیش تر تحقیق كردیم متوجه شدیم بحرانی ترین آب های زیرزمینی در زمینه ی اضافه برداشت در همین استان قرار دارد و بنابراین تصمیم گرفتیم مبحث فیلم را بر استان خراسان متمركز نماییم.»
دهقانی كه در فیلم خود به فاجعه ی كم آبی و تاثیر عمیق و جدی آن بر اقلیم ایران پرداخته اظهار داشت: «سعی كردم تحقیقات فیلم را گسترش بدهم و به این مورد در سطح كشور بپردازم. در خود فیلم هم اشاره هایی كلی در این باره وجود دارد. اما به نظرم درباره ی آب های زیرزمینی، شكل فعلی در همین حد كفایت می كند.»
بخش بعدی جلسه به صحبت های منتقد میهمان برنامه اختصاص داشت. در این بخش، مهرداد فراهانی با اشاره به انتخاب معنادار استان خراسان بعنوان سرزمین و مهد ادبیات كهن فارسی اظهار داشت: «اشاره ی فیلم به خطر بی آبی و فروپاشی تمدن در این منطقه، استعاره از فاجعه ای است كه متاسفانه تمام ایران را زیر تیغِ تیزِ تهدید خود گرفته است.»
وی سپس انتخاب عنوان «تالان» (به مفهوم «تاراج») را یك انتخاب هوشمندانه توصیف كرد و با اشاره به این كه تولید چنین فیلمی در جهت سایر مستندهای هشداردهنده درباره ی بحران كم آبی قرار می گیرد اظهار داشت: «شباهتی كه این فیلم ها را به هم پیوند می دهد این است كه در اغلب آن ها مخاطب به جای همراه شدن با شخصیت ها جذب مبحث و تحقیقاتی كه درباره ی آن صورت گرفته می گردد. نكته هایی كه در بعضی موارد جزو تحقیقات دانشگاهی دسته بندی می شوند.»
فراهانی هم چنین اظهار داشت: «تولید این فیلم ها از مقطعی به بعد با خوردن برچسبی تحت عنوان «مستندهای تلویزیونی» كه به ساختار روایی آن ها اشاره دارد كم رنگ شد و روایت های شخصیت محور جای آن ها را گرفت. فیلم هایی كه البته شاید از قابلیت نمایش در سطحی نسبتاً گسترده تر برخوردار باشند اما متاسفانه بر نحوه ی روایت سایر مستندها سایه انداخته اند.»
وی اضافه كرد: «به نظر می رسد همان گونه كه بحران كم آبی بر روحیه ی خیلی از ما اثرگذار بود، بدنه ی سینمای مستند را هم با تغییراتی مواجه كرد و سبب شد برخی مستندسازان به این فكر بیفتند تا به جای همراه شدن با شخصیت ها، مبحث را در قالب یك تحقیق مدوّن و منسجم عرضه كنند.»
در بخش بعدی برنامه، محمدصادق دهقانی در پاسخ به پرسش مجری برنامه درباره ی مخاطب فرضی فیلم خود اظهار داشت: «حرف های كارشناسانی كه برخی از آن ها در فیلم هم حضور دارند آن قدر بر من اثرگذار بود كه با خودم گفتم این فیلم به هر شكلی هست باید ساخته شود؛ حتی اگر جایی برای نمایش آن وجود نداشته باشد. بنابراین می توان گفت زمانی كه ساخت این فیلم شروع شد هیچگاه به مخاطب آن فكر نمی كردم.»
وی سپس با اشاره به تولید بیش از سی فیلم درباره ی بحران كم آبی در ایران اظهار داشت: «زمانی كه در وضعیتی بحرانی قرار می گیریم هركدام از ما وظیفه داریم تا درباره ی آن كاری انجام دهیم، اما كسب درآمد با استفاده از همان بحران، كار ناجوانمردانه ای است.»
دهقانی هم چنین با اشاره به تلویزیون بعنوان جایگاه اصلی پخش فیلم های مستند اظهار داشت: «این روزها فیلم هایی كه مبحث خویش را با استفاده از گفتار متن و انجام گفت وگو با اشخاص پیش ببرند، با برچسب «مستندهای تلویزیونی» مواجه می شوند اما نكته این جاست كه مجموع حرف هایی كه در «تالان» گفته می گردد به قدری زیاد، مبهم و پیچیده بود كه برای پیوند دادن آن ها به همدیگر راه دیگری به غیر این وجود نداشت.»
در ادامه ی جلسه، مهرداد فراهانی با اشاره به مستندهای هشداردهنده ای كه در سال های گذشته درباره ی منابع طبیعی و محیط زیست تولید شده اظهار داشت: «متاسفانه زمان هشداردهندگیِ خیلی از این فیلم ها به آخر رسیده و به تعبیر یكی از كارشناسانی كه در مستند «تالان» حضور دارد، همین نكته نشان داده است ظاهراً عظم خاصی برای برطرف شدن مشكل و عبور از بحران ها وجود ندارد.»
وی سپس تشریح مفاهیم علمی و تبدیل اخبار روزنامه ها و رسانه های مختلف به اخبار رادیویی را یكی از خصوصیت های مستند «تالان» برشمرد و اظهار داشت: «نمایش آمارها و نمودارهای گرافیكی همچون تمهیدهایی است كه می توانست به تاثیرگذاری بیش تر بر مخاطب كمك كند؛ ولی متاسفانه در شكل فعلی از فیلم دریغ شده و جای آن كمی خالی به نظر می آید.»
در ادامه ی جلسه، محمدصادق دهقانی اظهار داشت: «از زمان اولین عرضه ی فیلم تابحال هیچ كس این پرسش را مطرح نكرد كه چرا از میان مسئولان مربوطه كسی در فیلم حضور ندارد. واقعیت این است كه نمی خواستیم پای دعوا و مجادله را به فیلم باز نماییم و برای جلوگیری از ابراز حرف های متناقض تصمیم گرفتیم حرف اصلی فیلم را در قالب یك هم سُرایی اجرا نماییم.»
وی اضافه كرد: «متاسفانه حل بحران كم آبی هر لحظه به نقطه ی پایانی خود نزدیك می گردد و دیگر زمانی برای پاسخ گویی و جنجال های رسانه ای در این زمینه وجود ندارد. بنابراین در فیلم به این نكته اشاره می گردد كه در این زمینه همه ی ما تقصیر داریم و مقصر اصلی، خِرَد جمعی ماست كه عامل بروز چنین وضعی است.»
دهقانی هم چنین اظهار داشت: «جایگزین ما برای جای خالی مسئولان، اخبار روزنامه ها و رسانه های مختلف بود كه استناد و بازخورد آن ها در گفته های كارشناسان حاضر در فیلم نمود داشت.»
وی سپس در پاسخ به پرسش ناصر صفاریان درباره ی عدم اشاره ی صریح به برخی مقاطع مهم تاریخی، همچون در سال های اخیر اظهار داشت: «اشاره ی مستقیم به برخی جزئیات می توانست پیچیدگی كار و هم چنین نیاز به پاسخ گویی از جانب مسئولان را بیش تر كند. در ضمن اعتقاد ندارم كه فیلم «تالان» در آینده هم می تواند كاربرد داشته باشد. چنان كه دو سال پیش (زمان ساخته شدن فیلم) هم برای نمایش و تاثیرگذاری احتمالی آن كمی دیر بود.»
دهقانی هم چنین در پاسخ به پرسش دیگری درباره ی نمایش فیلم برای مسئولان در رابطه با مقوله ی بحران كم آبی در ایران اظهار داشت: «نسخه هایی از این فیلم به وزارت نیرو و مسئولان آب های زیرزمینی عرضه شده و آن ها فعلاً بصورت ضمنی قول داده اند تا در هنگام نمایش عمومی فیلم به اكران آن كمك كنند.»
وی در ادامه ی صحبت های خود اظهار داشت: «در ساخت این فیلم هیچ گونه تلاشی برای تولید وحشت و نگرانی صورت نگرفته است؛ چون كه روح و جسم ما به همان نسبت كه نسبت به لمس كلمه ی «بحران» بی حس شده، نسبت به احساس ترس و فاجعه هم از خود واكنش چندانی بروز نمی دهد! بنابراین تصمیم گرفتیم به جای تولید وحشت در میان تماشاگران، به دلایل وقوع این بحران عظیم اشاره نماییم.»
دهقانی اظهار داشت: «در كشور ما بیش از پنجاه سال است درباره ی بحران كم آبی و بی آبی صحبت می گردد. حال آن كه ما بیش از بحران با یك فاجعه روبه رو هستیم. فاجعه ی ساكتی كه در یك قدمی ما هر روز عمیق و عمیق تر می گردد و متاسفانه ما برای برطرف شدن آن هیچ كاری انجام نمی دهیم.»
وی سپس با اشاره به روند موفقیت آمیز طرح تعادل بخشی به آب های زیرزمینی اظهار داشت: «این مشكل خوش بختانه به سمت بهبود در حال حركت است، اما از آن جا كه تعداد نیروهای مخالف بیش تر از موافقان چنین طرحی است سرعت حركت آن چندان مطلوب نمی باشد.»
كارگردان «تالان» در بخش پایانی جلسه ی نقد و بررسی این فیلم با اشاره به تلاش های انجام شده برای نمایش عمومی آن اظهار داشت: «تولید این مستند بدون همكاری خالصانه ی گروه سازنده كه بی هیچ چشم داشتی در ساخت آن مشاركت كردند امكان پذیر نبود.»
وی اظهار داشت: «اعضای سازمان مردم نهاد «جمعیت ناجیان آب» كسانی هستند كه به هیچ جناح و گروهی وابسته نیستند و تنها به فكر نجات آب هستند. امیدوارم نمایش عمومی «تالان» بتواند صدای تلاش آن ها را به گوش مخاطبان واقعی این فیلم برساند.»
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب