جنگ آب در خاورمیانه پیش بینی شده است
حیوان خانگی بگیر: مدیرعامل مركز صلح و محیط زیست با تاكید بر اینكه جنگ آب در خاورمیانه یك مبحث پیش بینی شده است، اظهار داشت: زمانی سیاست و محیط زیست می تواند در روند صلح نقش آفرینی كند كه محیط زیست را درك و بتوانیم این مفهوم را در سیاست به درستی وارد نماییم.
به گزارش حیوان خانگی بگیر به نقل از ایسنا، هومان لیاقتی در نشست تخصصی «محیط زیست؛ سیاست و صلح» كه از جانب انجمن جامعه شناسی ایران برگزار شد، اظهار نمود: همه ادیان اعم از اسلام، زرتشتی، آئین بودایی و... محیط زیست را پاس داشتند حتی در سبك زندگی سرخ پوستان آمریكایی هم توجه و اهمیت به محیط زیست وجود دارد.
وی با اشاره به كتاب الهیات در محیط زیست نوشته آیت الله سید مصطفی محقق داماد خاطرنشان كرد: این كتاب یك كتاب تاریخ است و اجزایی در آن وجود دارد كه حفظ محیط زیست را به شكل تاریخی و از نگاه ادیان نشان داده است. واضح است كه حتی پیش از دوره اسلامی در ایران مطالب گسترده ای در مورد حفظ محیط زیست وجود داشت.
این عضو هیات علمی پژوهشكده علوم محیطی دانشگاه بهشتی در ادامه اظهار داشت: آنچه كه برای راهبرد زندگی بشر بوده همیشه در آن محیط زیست وجود داشته است. حتی اگر عمیق تر نگاه نماییم متوجه می شویم كه در كتاب ماركس بعنوان یك دیدگاه فلسفی به بی رویه مصرف نكردن منابع تاكید گردیده است.
لیاقتی در ادامه اظهار نمود: زمانی كه از سیاست، صلح و محیط زیست صحبت می نماییم در حقیقت از شرایط و موقعیتی حرف می زنیم كه كاملا به یكدیگر وابسته هستند. اگر با نگاه جامعه شناسی به بحث اقتصاد نگاه نماییم می فهمیم كه حدودا تمام مناقشات ریشه اقتصادی دارند. در جنگ های طول تاریخ بشر كلیه برخوردها و مناقشات مسئله اقتصاد زیربنا بوده است. اقتصاد سبب زوال اجتماعی شده یا به بهبود وضعیت اجتماعی كمك كرده است.
وی با اشاره به اینكه بطور قطع محیط زیست هم زیرمجموعه ای از این تابع است، اظهار داشت: محیط زیست چیزی جز زندگی در كره مسكون نیست. در كشورهای بزرگ دنیا و حتی در بحث انتخابات و برنامه های احزاب كشورهای دموكراتیك اجزای محیط زیستی به شكل گسترده وجود دارد. برای مثال در انتخابات اخیر آمریكا كه به پیروزی دونالد ترامپ منجر گردید مسئله محیط زیست بسیار حائز اهمیت بود و حتی در ماجرای تبلیغات انتخاباتی بحث های محیط زیستی در می گرفت.
مدیرعامل مركز ملی صلح و محیط زیست ادامه داد: نخستین مسائلی كه سبب تولید مناقشات در داخل جامعه آمریكا شد، محیط زیست بود ازاین رو امروز نمی توانیم از سیاست صحبت نماییم اما محیط زیست را كنار بگذاریم. هم اكنون حتی رشته ای به اسم سیاستگذاری محیط زیست در دنیا وجود دارد و خیلی از دانشگاه های دنیا این رشته را تدریس می كنند كه مواد درسی آن مباحث مختلف از علوم اجتماعی گرفته تا علوم اقتصادی را در بر می گیرد.
به گفته لیاقتی در بحث سیاست بین الملل و مذاكرات حوزه محیط زیست مهمترین مبحث صحبت ها است. خیلی از مشكلات مان با همسایگان مان بر سر مسئله محیط زیست است. امروز اگر آذربایجان، ارمنستان یا تركمنستان كارخانه ای احداث كنند و برای آن منابع آبی ما را ببرند بطور قطع سبب مناقشات محیط زیستی خواهد شد.
وی اضافه كرد: ما در آینده در خلیج فارس بطور قطع به علت تولید جزایر مصنوعی توسط شیوخ عرب مناقشات محیط زیستی با كشورهای همسایه خواهیم داشت یا بر سر اختلافی كه بر سر منابع اعم از منابع نفتی، منابع آبی، سیل و... داریم تولید مناقشات طبیعی است. هم اكنون شاهدیم كه این مناقشات با كشور عراق وجود دارد.
مدیرعامل مركز صلح و محیط زیست با اشاره به یكی از سخنرانی های برگزار شده در این مركز اظهار نمود: حدود سه سال پیش رئیس انجمن دوستی اتریش و ایران در مركز صلح محیط زیست سخنرانی داشت. او معتقد بود مشكل سوریه با كمبود منابع آب و خشكسالی شروع شده است و تركیه در تولید این تنش سهم و نقش بسیاری دارد چون سد آتاتورك این وضعیت كم آبی را تشدید كرده است. این سخنران نتیجه گیری می كرد كه اگر دولت فعلی سوریه به موقع روی مسئله آب و خشكسالی و سدسازی تركیه حساس می شد و با استفاده از مراجع بین المللی از تركیه شكایت می كرد شاید در سوریه یك جنگ خانمان سوز آغاز نمی شد.
وی با اشاره به اظهارات احمد علی كیخا - نماینده مردم زابل در مجلس شورای اسلامی - اظهار داشت: این نماینده مجلس اعتقاد دارد كه مسئله تالاب هامون امروز به یك فاجعه تبدیل گشته و این فاجعه را كشور افغانستان بوجود آورده است و متاسفانه هنوز ما نتوانستیم هیچ كاری برای آن انجام دهیم. تالاب هامون یك سیستم حیات اجتماعی در پیرامون خود بوجود آورده بود كه هم اكنون این سیستم به صورت كامل منهدم شده است.
لیاقتی ادامه داد: خشك شدن تالاب هامون علاوه بر تولید گرد وغبار، سبب نابودی بافت اجتماعی زابل، بیكاری شدید، از بین رفتن روستاها و زندگی مردم شده است. همینطور این نماینده تاكید داشت كه در مناطق سیستان و خراسان روستاها در حال از بین رفتن هستند. واضح است كه مرگ روستا به معنای مرگ جامعه است.
مدیرعامل مركز صلح و محیط زیست تصریح كرد: هامون آب دارد اما افغانستان آن را پشت سد نگه می دارد و بخش زیادی از این آب ها تبخیر می گردد. این نوع مناقشات كه ریشه آن محیط زیست است كم نیست و مبحث پنهانی هم نیست.
این عضو هیات علمی دانشگاه بهشتی تصریح كرد: جنگ آب در خاورمیانه یك مبحث پیش بینی شده است اما زمانی سیاست و محیط زیست ما می توانند در روند صلح نقش آفرینی مثبت كند كه ما محیط زیست را درك كرده باشیم و توانسته باشیم محیط زیست را در سیاست وارد نماییم.
لیاقتی با تاكید بر اینكه جامعه باید تفكر خویش را به تفكر اكوسیستمی تبدیل كند، خاطرنشان كرد: در دهه ۸۰ میلادی مسئله اقتصاد محیط زیست بوجود آمد. این نوع اقتصاد تاكید دارد كه اهرم های طبیعی چگونه می تواند در بهبود اقتصاد كمك رسان باشند اما امروزه در كشورهای پیشرفته دنیا از اقتصاد اكولوژیك صحبت می گردد نه اقتصاد محیط زیست.
وی ادامه داد: جهان امروز به تفكر اكوسیستمی تاكید دارد یعنی آنچه اكوسیستم به ما دیكته می كند آن را در فعالیت اقتصادی خود دراولویت قرار دهیم و بدون تفكر اكوسیستمی هیچ اقدام اقتصادی انجام ندهیم.
لیاقتی با اشاره به اظهارنظری از مجید مخدوم - استاد پیشكسوت محیط زیست كشور- اظهار نمود: این استاد ما همیشه اعتقاد دارد كه اگر هر فعالیتی در جامعه بدون ارزیابی توان اكولوژیك صورت گیرد محكوم به فنا خواهد بود.
یكی از نتایج جامعه مدرن، خشونت و سلطه بر طبیعت و محیط زیست است
به گزارش حیوان خانگی بگیر به نقل از ایسنا، حسن امیدوار- دبیر گروه صلح انجمن جامعه شناسی ایران - با بیان اینكه جامعه شناسی صلح، زنجیره ای از ایده های علمی است كه در صدد است تا با تمهیداتی در جهت كاهش خشونت و جنگ، زندگی اجتماعی را بهبود بخشد. اظهار نمود: یكی از نتایج جامعه مدرن، خشونت و سلطه بر طبیعت و محیط زیست است.
وی با اشاره به رفتارهای غیر مسئولانه انسان ها با محیط زیست و احترام نگذاشتن به طبیعت و محیط زیست اظهار داشت: برپایه گزارش سازمان همكاری و توسعه اقتصادی، حدودا تمامی عوامل تشكیل دهنده محیط زیست تحت تاثیر فعالیت های انسانی بوده است یعنی همان گونه كه هابرماس بیان می كند: « رابطه جامعه مدرن با محیط زیست طبیعی تنها رابطه ای ابزاری است كه چگونه می توانیم بهتر از آن بهره كشی نماییم و بر آن حاكم باشیم». گیدنز هم از رابطه جهانی شدن و محیط زیست، نتیجه می گیرد كه جهانی شدن پدیده ای چند وجهی است و محیط زیست یكی از حوزه های مهم در فرآیند جهانی شدن است.
دبیر گروه صلح انجمن جامعه شناسی ایران ادامه داد: باآنكه در اوایل قرن ۲۰ مبحث صلح و امنیت تنها معطوف به مخاطرات و تهدیدات نظامی بود اما به تدریج موضوعات جدیدی هم به دستور كار حوزه صلح و امنیت اضافه شده و اثرات آنها بر صلح مورد توجه قرار گرفته است.
به گفته امیدوار، یكی از این موضوعات، توجه به نقش و اهمیت محیط زیست است، یعنی چگونگی وضعیت محیط زیست بعنوان یك امر اجتماعی كه می تواند زمینه را برای منازعه و یا استقرار صلح فراهم آورد. از این منظر محیط زیست به همه محیط هایی كه در آنها زندگی جریان دارد، گفته می گردد. مجموعه ای از عوامل فیزیكی خارجی و موجودات زنده كه با هم در كنش متقابل هستند. در حالیكه محیط زیست در قرن ۲۱به عنوان یكی از هشت هدف توسعه هزاره و یكی از سه پایه توسعه پایدار شناخته می گردد.
وی با اشاره به اینكه ما شاهد افزایش پرشتاب صدمه های زیست محیطی در همه بخش های كشور هستیم، تصریح كرد: متاسفانه شاهد تمركز همگنی برای حفاظت از محیط زیست در كشورمان نیستم. در صورتی كه انتظار این بود كه با عنایت به سابقه تاریخی و تمدنی كشورمان، فلسفه و نگاه محیط زیستی متفاوت از آنچه بر جهان حاكم است عرضه می كردیم چون دین زرتشت توجه محوری به محیط زیست دارد كه تاثیرات آن در هنر ومعماری سبز به چشم می خورد.
دبیر گروه صلح انجمن جامعه شناسی اضافه كرد: درباره وسواس و توجه ایرانی ها زرتشتی در پاك نگهداشتن آب، خاك و هوا و آتش تاریخ نویسان یونانی چون هرودت و گزنفون هم چنین نوشته اند كه ایرانی ها هیچ چیز آلوده و كثیفی را در آب نمی ریزند و در پاك نگه داشتن خاك و زمین مراقبت می كنند ودر آیین ایرانی ها صدمه به درختان و حیوانات گناه به حساب می آید. در دین زرتشت، هر آنچه كه داده خداست، پاك و دوست داشتنی است همینطور فرشتگانی بعنوان پاسبانان برای حفاظت از چهار عنصر بنیادی جهان گمارده شده اند.
امیدوار افزود: در آین زرتشتی آناهیتا پاسبان آب، آبان پاسبان آتش، زامیاد پاسبان زمین و خاك و ویرو پاسبان باد و هوا بوده است اما متاسفانه امروز كشور ما با مسائل، بحران ها و تنش های مخرب و ترسناكی در حوزه چهار عنصر یا جوهر بنیادی جهان مواجه شده است.
وی در ادامه با اشاره به نبود عدالت زیست محیطی اظهار نمود: تنش های آبی، خشكسالی، كاهش بیش از صد متری آب های زیر زمینی، آلودگی های آب، نابودی تالاب ها (زیست بوم هایی كه دارای كاركرد تعدیل آب و هوا، تصفیه آب، حفظ تنوع زیستی، صیادی و... هستند) همچون این تخریب ها است همینطور در حوزه هوا شاهد بحران آلودگی های هوا، مسئله گرد و غبار، گازهای گلخانه ای و شیمیایی، گرمایش زمین و... هستیم.
دبیر گروه صلح انجمن جامعه شناسی اضافه كرد: در حوزه خاك با مشكلاتی مثل فرسایش، جنگل زدایی، بیابان زایی، چرایی بیش از اندازه دام، صادرات خاك، فرو نشست دشت ها و فروچاله ها مواجه هستیم.
امیدوار تصریح كرد: مرتبط با نقش ادیان آسمانی بر محیط زیست، آرنولد توین بی و لین وایت معتقد به نقش منفی ادیان توحیدی در این بحران هستند. سه دین اسلام، مسیحیت و یهودیت مسئولیت بیشتری نسبت به آسیب به محیط زیست برای سلطه به طبیعت دارند. در نتایج مطالعات آنان تفاوتی معنادار بین كشورهای مسلمان و غیر مسلمان به لحاظ اهمیت بع محیط زیست و رشد اقتصادی وجود دارد. متاسفانه یافته های پژوهش ها نشان داده است كه برخلاف غیر مسلمانان برای اغلب مسلمانان رشد اقتصادی و كار آفرینی بیشتر از حفظ محیط زیست اهمیت دارد.
وضعیت محیط زیست در سطح جهان بحرانی است
به گزارش حیوان خانگی بگیر به نقل از ایسنا، خلیل میرزایی - مدیر گروه انجمن جامعه شناسی ایران - با تاكید بر اینكه به صورت قطع وضعیت محیط زیست در سطح جهان بحرانی است، اظهار داشت: تلاش های سازمان های بین المللی هم موید همین مبحث است اما واضح است كه این وضعیت در ایران فرابحرانی است. بر مبنای پیش بینی های انجام شده طی ۵۰ سال آینده وضعیت محیطی ایران مثل صحرای آفریقا خواهد بود.
میرزایی با اشاره به اینكه هم اكنون جنگ آب در ایران شروع شده است، خاطرنشان كرد: جنگ میان مردم اصفهان و یزد بر سر مسئله آب، بحران تالاب هامون در سیستان و بلوچستان، وضعیت آب تهران، شرایط نامناسب پوشش خاك نمونه هایی از بحران های محیط زیستی كشور است. در نتیجه چنین شرایطی است كه محیط زیست به علت حمله انسان ها به آن به قاتل انسان ها تبدیل گشته است.
وی با اشاره به وقوع سیلاب های شدید در ماه های اخیر اظهار داشت: دلیل این وضعیت عملكرد ناصواب ما در حوزه محیط زیست است و خاك را در برابر عوامل بیرونی بی دفاع كرده ایم. این وضعیت منجر به وقوع سیلاب شده است. افزون بر اینها هر ساله شاهد نشست زمین در تهران هستیم كه به علت استخراج آب مضاعف در این استان است. این وضعیت در خیلی از شهرها و روستاها و حتی مناطق كویری هم وجود دارد.
میرزایی با اشاره به اینكه حمله به جنگل ها و كوه ها را آغاز كرده ایم، اظهاركرد: كوه هایی كه در دوره دوم و سوم زمین شناسی مانع تبدیل زمین به بیابان شد در شرایط حاضر در ایران تبدیل به بیابان می گردد ازاین رو ما با بحران و جنگ محیط زیستی مواجه هستیم.
مدیر گروه انجمن جامعه شناسی ایران اضافه كرد: اگر صلح را به معنای یك زندگی مسالمت آمیز، بی دغدغه و عاری از صدمه فرض نماییم متوجه می شویم كه در حوزه محیط زیست و سیاست دغدغه های بنیادینی وجود دارد و در این حوزه ها احساس صدمه می نماییم و اگر این وضعیت ادامه یابد در آستانه جنگ پایدار خواهیم بود.
وی با اشاره به اینكه در پس این رخدادها می توان دو فراساخت یا ابربنیاد را مشاهده كرد، اظهار داشت: این دو فراساخت ایدئولوژی و قدرت و ثروت هستند. در حوزه ایدئولوژیك می توانیم دو دیدگاه بنیادی داشته باشیم كه در برخورد ما با محیط زیست تعیین كننده باشد. نخستین دیدگاه آن است كه زمین از آن خدا و نمایندگان او است. این دیدگاه و پشتوانه آن اشاره دارد كه خدا از حق خود می گذرد ازاین رو این مسیر را فراهم می كند كه بتوانیم زمین را نابود نماییم.
مدیر گروه انجمن جامعه شناسی ایران با اشاره به دیدگاه دوم ایدئولوژی در برخورد با محیط زیست اظهار نمود: دیدگاه دوم اشاره دارد كه زمین از آن ساكنان آن است ازاین رو باید همه ساكنان از زمین سود ببرند. در این شرایط یورش به زمین یورش به محیط زیست و به منزله یورش به ساكنان آن است و بطور قطع این گناه نابخشودنی است چون خداوند خود تاكید دارد كه من از حق الناس نمی گذرم ازاین رو اگر این دیدگاه بنیان تئوریك قوی داشته باشد كمتر كسی به خود جرأت می دهد كه به محیط زیست حمله كند.
وی تصریح كرد: بر مبنای همین دیدگاه ساكنان زمین با وضع قوانین از حقوق خود دفاع خواهند كرد. شرایط كنونی نشان داده است كه بعنوان ملت ایران این قدرت را نداریم كه از محیط زیست خود بعنوان حق مسلم خویش دفاع نماییم.
وی در ادامه با اشاره به دومین فراساخت یا ابربنیاد تخریب حوزه محیط زیست اظهار نمود: در مورد عامل قدرت و ثروت باید تاكید كنم كه برای تشریح این عامل كافی است نقش قدرت و ثروت را در تخریب محیط زیست جست و جو نماییم و به این منظور می توانیم به وضعیت آلودگی هوای تهران نگاهی بیندازیم. همه می دانند كه بیش از ۸۰ درصد آلودگی هوای تهران مربوط به وسایل نقلیه است.
میرزایی در ادامه اظهار داشت: اگر تهران را با استانبول مقایسه نماییم متوجه می شویم كه تهران چندین برابر استانبول آلوده است چون در شهر استانبول خودروهای روز با استانداردهای بالا در حال تردد هستند اما در خیابان های تهران محصولات ایران خودرو و سایپا كه به شكلی قاتل محسوب می شوند فعالیت می نمایند. سوال اصلی آن است كه چرا حاكمیت جلوی تردد این قاتلان را نمی گیرد مگر نه اینكه سالانه بیش از چندین هزار نفر به دلیل آلودگی در ایران و تهران كشته می شوند.
مدیر گروه انجمن جامعه شناسی ایران اضافه كرد: هم اكنون بخشی از آلاینده های زیست محیطی ایران از كشورهای همسایه وارد می گردد. سوال این است كه ما چه مناسباتی با كشورهای همسایه خود در حل معضلات زیست محیطی داشته ایم.
میرزایی تصریح كرد: حتی در عراق كه ادعا می نماییم در آنجا حضور داریم و بخش عمده آن در دست ماست می بینیم كه گرد و غبارهای نشأت گرفته از این كشور استان های جنوب كشور ما را در بر می گیرد. پرسش اصلی آن است كه چرا نتوانسته ایم این گرد و غبارها را كنترل كنیم؟ مشكل گرد و غبار در مورد افغانستان هم وجود دارد.
وی در انتها اظهار داشت: اگر وضعیت نابهنجار محیط زیستی ادامه یابد درگیر یك بحران سیاسی مضاعف خواهیم شد.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب